145.970 αιτήσεις ασύλου από το 2013 έως σήμερα και η αποτυχία της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου μεταναστευτικής πολιτικής (η οποία όπως διαβάζουμε χρηματοδοτείται κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Ένωση) από το 2013 έως σήμερα (τέλη Φεβρουαρίου 2018) έχουν κατατεθεί 145.970 αιτήσεις ασύλου στην Ελλάδα. Από τα στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι 99.255 είναι άντρες (68%) και 46.715 γυναίκες (42%). 

Από σχετικό γράφημα που παρουσιάζει η υπηρεσία ασύλου προκύπτουν κάποια  ενδιαφέροντα συμπεράσματα, κάποια εκ των οποίων όχι και τόσο αναμενόμενα. Οι Σύριοι είναι πρώτοι (λογικό) σε αιτήσεις και τρίτοι και τέταρτοι είναι οι Αφγανοί και οι κάτοικοι του Ιράκ. Και οι τρεις αυτές περιοχές έχουν εμπόλεμες ζώνες και ειδικά η Συρία και το Ιράκ υποφέρουν σε μεγάλο βαθμό. 56% λοιπόν των αιτήσεων ασύλου προέρχονται από χώρες που υποφέρουν από πολέμους. Τι γίνεται με το υπόλοιπο 44%;

Το περίεργο είναι ότι το Πακιστάν έρχεται δεύτερο σε αιτήσεις ασύλου και μετά έχουμε στη σειρά Αλβανία, Μπανγκλαντές, Ιράν και Γεωργία. Κάθε μία από αυτές είναι διαφορετική περίπτωση, πάντως σε καμία δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα πολέμου οπότε οι λόγοι αιτήσεως ασύλου είναι άλλοι. Υπάρχει και ένα μεγάλο 15% που είναι από άλλες χώρες (που σημαίνει κάτω από 1% έκαστη και σε αυτές συμπεριλαμβάνονται όλες οι Αφρικανικές χώρες καθώς και η Κίνα).

Συνολικά από Πακιστάν,Αλβανία,Μπανγλαντές, Ιράν και Γεωργία είχαμε 38.000 αιτήσεις ενώ από άλλες χώρες (εκτός Συρίας, Ιράκ και Αφγανιστάν) 22822 αιτήσεις.

Στο δεύτερο γράφημα επίσης βλέπουμε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Εδώ παρουσιάζονται οι προσφυγές (ενστάσεις/εφέσεις) ανά χώρα. Όπως διαβάζουμε στη σελίδα της υπηρεσία ασύλου  "Αν η αίτησή ενός αιτούντος για άσυλο απορριφθεί, ή του χορηγηθεί καθεστώς επικουρικής προστασίας και θεωρεί ο αιτών ότι δικαιούται καθεστώς πρόσφυγα τότε έχει δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή ενώπιον της Αρχής Προσφυγών η οποία εξετάζεται από ανεξάρτητη αρχή προσφυγών". Όπως είναι αναμενόμενο πρώτη χώρα σε προσφυγές είναι το Πακιστάν μετά η Αλβανία και μετά το Μπανγκλαντές (που σημαίνει ότι υπάρχει υψηλό ποσοστό απορρίψεων των αιτήσεων από κατοίκους αυτών των χωρών).

Το επόμενο γράφημα παρουσιάζει τα ποσοστά θετικής έκβασης (δηλαδή αναγνώρισης καθεστώτος πρόσφυγα) ανά χώρα. Η Συρία έχει 100% ακολουθεί η Παλαιστίνη με σχεδόν 100% και έπονται όσοι είναι χωρίς χώρα (ανιθαγενείς) (π.χ. Αφγανοί που έμεναν στο Ιράν) η Ερυθραία, η Σομαλία το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Στον αντίποδα σχεδόν μηδενικά ποσοστά έχουν η Γεωργία, η Αλβανία, το Πακιστάν η Αλγερία, η Ινδία , το Μπανγλαντές και η Αίγυπτος. Χαμηλα ποσοστά (σχεδόν 10%) έχει το Μαρόκο και η Νιγηρία.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο (που δείχνει ότι η λεγόμενη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας δεν λειτουργεί στην ουσία) προέρχεται από ανακοίνωση της Ελληνικής Αστυνομίας (21/09/2017)  :

Σε ό,τι αφορά τις επιστροφές που πραγματοποιούνται στην Τουρκία, ισχύει το παρακάτω νομικό πλαίσιο:

α)Το διμερές Ελληνο-Τουρκικό Πρωτόκολλο Επανεισδοχής το οποίο υπεγράφη στην Αθήνα στις 8 Νοεμβρίου 2001 και κυρώθηκε με το Ν.3030/2002 (ΦΕΚ Α΄-163/15-07-2002).

β)Η Συμφωνία Επανεισδοχής Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας η οποία υπεγράφη στις 16 Δεκεμβρίου 2013 στην Άγκυρα και τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου 2014 για την επανεισδοχή υπηκόων Τουρκίας. Από την 1η Ιουνίου 2016 τέθηκε σε ισχύ και για τους υπηκόους τρίτων χωρών, αντικαθιστώντας και το διμερές Ελληνο-Τουρκικό Πρωτόκολλο Επανεισδοχής. Ωστόσο, κατά το τρέχον διάστημα η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τις τουρκικές αρχές και εκκρεμεί η υπογραφή Εφαρμοστικού Πρωτοκόλλου.

γ) Η Κοινή Δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 σύμφωνα με την οποία, από τις 20 Μαρτίου 2016, όλοι οι νεοεισερχόμενοι στα ελληνικά νησιά αλλοδαποί θα επιστρέφονται στην Τουρκία. 

Επίσης μας ενημερώνει η Ελληνική Αστυνομία ότι με βάση την Κοινή Δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας,το 2016 επέστρεψαν  στην Τουρκία 801 άτομα  και το 2017 535 άτομα δηλαδή σε 2 χρόνια σύνολο 1336 αλλοδαποί διαφόρων εθνικοτήτων (από τους οποίους 204 από τη Συρία) επέστρεψαν στην Τουρκία. Ο αριθμός είναι ασφαλώς αστείος αν σκεφτούμε το συνολικό αριθμό όσων έρχονται στα νησιά κάθε χρόνο.

δ) Επιπροσθέτως, από την έναρξη εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας έχουν επιστραφεί στις χώρες καταγωγής τους οικειοθελώς μέσω Δ.Ο.Μ., 1682 αλλοδαποί υπήκοοι τρίτων χωρών που είχαν εισέλθει στη χώρα μας δια θαλάσσης από την Τουρκία. 

Δηλαδή έχουμε το εξής παράλογο. Ενώ η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας λέει ότι από 20 Μαρτίου 2016 όποιος έρχεται στα νησιά επιστρέφει στην Τουρκία οι επιστροφές είναι ελάχιστες.

Η FRONTEX σε ενημέρωση της για τους δύο πρώτους μήνες του 2018 αναφέρει  "In February, the number of irregular migrants taking the Eastern Mediterranean route, mainly reaching the Greek islands, stood at 1600, roughly in line with the number from February 2017. In the first two months of this year, more than 3900 migrants entered the EU through the Eastern Mediterranean route, 11% more than in the same period of 2017.The largest number of migrants on this route in the first two months of the year were nationals of Turkey and Syria."

Δηλαδή μόνο μέσα σε 2 μήνες (Ιαν/Φεβ 2018) μπήκαν 3.900 άτομα (περισσότεροι από όσους επέστραψαν στην Τουρκία μέσα σε 2 χρόνια!) Ενώ για όλο το 2017 η ίδια η FRONTEX μαςενημερώνει ότι "In all of 2017, there were some 41700 detections of illegal border-crossings, both at sea and land borders, less than a quarter of the total in 2016"

Υπάρχει μεγάλη σύγχυση και παραπληροφόρηση σχετικά με τις προσφυγικές και μετανα στευτικές ροές και η αναζήτηση εξακριβωμένων αριθμητικών στοιχείων δεν είναι εύκολη. Πάντως είναι προφανές ότι η λεγόμενη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας δεν εφαρμόζεται ή να το πούμε αλλιώς δεν λειτουργεί. Πέραν τούτου δεν αναφέρονται αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των ατόμων εκτός εμπόλεμων ζωνών (πχ. Μαρόκο,Αλγερία, Μπανγλαντές, Τουρκία κλπ) που έρχονται κάθε χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά τα άτομα είναι συγκεντρωμένα στις δομές των νησιών και διάσπαρτοι στην Αθήνα και την Πάτρα (λιμάνι) και γνωρίζοντας ότι η πιθανότητα να τύχουν αναγνώριση ως πρόσφυγες είναι μικρή είτε προσπαθούν να φύγουν με οποιοδήποτε τρόπο είτε επιβαρύνουν τις ήδη γεμάτες δομές των νησιών.

Είναι αρκετές οι περιπτώσεις που έχουν βγει στις ειδήσεις από άσχημες καταστάσεις στη Λέσβο/Χίο και εμπλέκονται άτομα όχι από τη Συρία (προφανώς πρόσφυγες) αλλά από "κουφές" χώρες (π.χ. σε δημοσίευμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ (16/01/2018) διαβάζουμε για συμπλοκή με μαχαιρώματα μεταξύ Μαροκινών και Αλγερινών στον καταυλισμό της Μόριας. Αναρωτιέται κανείς πως βρέθηκαν στο νησί της Λέσβου και χιλιάδες χιλιόμετρα στην αντίθετη κατεύθυνση Αλγερινοί και Μαροκινοί. Πιθανότατα επειδή γνωρίζουν την ευκολία να περάσεις στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας καθώς και τη δυνατότητα με φθηνές πτήσεις να φτάσουν στα Τουρκικά παράλια. 

Όπως αναφέρει στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ο εκπρόσωπος αστυνομικών υπαλλήλων νομού Λέσβου κ. Παπαδέλης "Οσοι συλλαμβάνονται οδηγούνται στο αυτόφωρο, δικάζονται και καταδικάζονται σε ποινή λίγων μηνών με αναστολή. «Το μεσημέρι φεύγουμε μαζί. Εκείνοι επιστρέφουν στο ΚΥΤ (κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης) και εγώ σχολάω και γυρίζω σπίτι μου» λέει με σκωπτική διάθεση ο κ. Παπαδέλης. Κατά συνέπεια, τα ίδια άτομα, ομάδες Αλγερινών, Μαροκινών και άλλων ατόμων από την υποσαχάρια Αφρική βρίσκονται μπλεγμένα επανειλημμένως σε κλοπές και επεισόδια."

Συμπερασματικά, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα εφαρμογής των συμφωνιών ΕΕ/Ελλάδας-Τουρκίας αλλά και εφαρμογής της νομοθεσίας για άτομα που δεν υπάγονται στις διαδικασίες ασύλου και τα οποία αποτελούν και επίσημα ένα σημαντικό ποσοστό των μεταναστών που έρχονται στα νησιά.