Το μόρφωμα της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και γιατί η Πελοπόννησος "έσπασε" διοικητικά στα δύο

Ήταν το μακρινό 1986, στο μέσο της λεγόμενης "χρυσής οκταετίας" του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ, όταν η Πελοπόννησος "κόπηκε" στα δύο  οριστικά και αμετάκλητα. Κόπηκε στα δυο διοικητικά και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα 32 χρόνια μετά. Ας δούμε γιατί συνέβει αυτό το γεγονός και γιατί είναι η μόνη περιφέρεια που ενώ γεωγραφικά αποτελεί ίσως την πιο σαφώς καθορισμένη περιφέρεια της χώρας (ένα μεγάλο νησί είναι άλλωστε) οδηγήθηκε σε μια παράλλογη διαίρεση.

Το 1987 λοιπόν στο ΦΕΚ με τίτλο Καθορισμός των Περιφερειών της Χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της Περιφερειακής Ανάπτυξης

και αριθμό ΦΕΚ 26/τ.Α΄/06-03-1987

καθορίζεται ο χωρισμός της Ελλάδας σε περιφέρειες. Ενώ σχεδόν όλες οι περιφέρειες ακολουθούν στο περίπου το γεωγραφικό προσδιορισμό τους (όπως τον ξέρουμε από τα αρχαία χρόνια) η Πελοπόννησος "σπάει" και οι δύο νομοί που αποσπώνται (Αχαΐα, Ηλεία) ενώνονται με το νομό Αιτωλοακαρνανίας από τη Στερεά Ελλάδα.

Δίδεται ο τίτλος "ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ".  Πριν εξετάσουμε τους λόγους που οδήγησαν σε αυτό το διοικητικό μόρφωμα ας δούμε ένα χάρτη της Ελλάδας.

Θα σκεφτεί κάποιος καλοπροαίρετα ότι ίσως ο χωρισμός έγινε με βάση τη χιλιομετρική εγγύτητα  κάθε χωριού και πόλης μιας περιφέρειας από την διοικητική πρωτεύουσα (αυτός πρακτικά είναι και ο μόνος σοβαρός λόγος που ίσως να στέκει λίγο). Ας το δούμε. Αν επιλεγόταν ως ενιαία περιφέρεια η Πελοπόννησος και είχε ως πρωτεύουσα την Πάτρα τότε για τα δεδομένα της εποχής του 1987 (ανύπαρκτο σύγχρονο οδικό δίκτυο) όντως η νότια πελοπόννησος θα απείχε πολύ από το διοικητικό κέντρο. Ίσως λοιπόν θα έπρεπε να επιλεγεί ως διοικητικό κέντρο η Τρίπολη. Από την άλλη η Πάτρα ως η μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου σίγουρα θα αντιδρούσε σε μια τέτοια επιλογή (αν και οι επιλογές δεν πρέπει να γίνονται στη βάση του ποιος αντιδρά αλλά μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη). 

Η επιλογή να πάει ο νομός Αιτωλοακαρνανίας από άποψη απόστασης σίγουρα είναι καλή, γιατί ακόμα και την εποχή εκείνη που δεν υπήρχε γέφυρα, η απόσταση από την Πάτρα δεν ήταν μεγάλη ούτε χρονικά ούτε χιλιομετρικά. Δε γνωρίζουμε ποια ήταν αυτή η "σοφή" επιτροπή που εισηγήθηκε την διοικητική διαίρεση της χώρας με αυτόν τον τρόπο αλλά φαίνεται πως στην περίπτωση της διάσπασης της Πελοποννήσου υπήρχαν και άλλο λόγοι.

Αν το ενδιαφέρον ήταν το να μην είναι μακριά τα χωριά της κάθε περιφέρειας από την Πρωτεύουσα τότε δε θα έφτιαχναν περιφέρεια Ιονίων νήσων όπου ακόμα και σήμερα δε μπορεί να πάει ο κάτοικος ενός νησιού στο άλλο αλλά θα φρόντιζαν να έβαζαν τα νησιά στο νομό που είναι κοντά στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Αλλά ακόμα και αν δεχτούμε ότι έγινε από αγάπη προς τον πολίτη αυτή η διαίρεση της χώρας, σήμερα με τους κατασκευασμένους πλέον αυτοκινητόδρομους οι αποστάσεις έχουν μικρύνει πολύ και δεν ισχύει η γεωγραφική απομόνωση όπως τα παλαιά χρόνια.

Ας δούμε όμως τους "άλλους" πιο σημαντικούς λόγους για τη διαίρεση αυτή. Οι λόγοι αυτοί είναι ΚΟΜΜΑΤΙΚΟΙ. Μιλάμε για το 1986-87. Διακυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Η Αχαΐα, ένας φανατικά Πασοκικός νομός και το ίδιο η Ηλεία και η Αιτωλοακαρνανία. Η υπόλοιπη πελοπόννησος (ειδικά η νότια) το αντίθετο. Ήταν μια χρυσή ευκαιρία δημιουργώντας μια νέα "κομματική" περιφέρεια να εξασφαλίζεται η κομματική κυριαρχία και στα θέματα τα διοικητικά και οικονομικά (γιατί όπως γνωρίζουμε οι χρηματοδοτήσεις της ΕΕ από εκείνη την εποχή και μετά γίνονταν με βάση τις περιφέρειες). Δε θα μπορούσε να αφεθεί ο "αγαπημένος" νομός του μακαρίτη Ανδρέα σε μια περιφέρεια Πελοποννήσου που πιθανώς θα ελέγχετω από κάποιον κομματικό αντίπαλο.

Έτσι λοιπόν πάρθηκε αυτή η απόφαση και από τότε έχουμε το παράλογο να οδηγεί κάποιος στην Ολυμπία Οδό και μόλις φτάνει στο Δερβένι να βλέπει την πινακίδα "καλως ήλθατε στην περιφέρεια Πελοποννήσου"!! Δηλαδή με το ζόρι η Αχαΐα και η Ηλεία να θεωρούνται κομμάτια κάποιας άλλης περιφέρειας!!

Είναι πλέον πολύ δύσκολο να αλλάξει η διοικητική διαίρεση της χώρας αλλά όχι αδύνατο. Με το σύγχρονο πλέον οδικό δίκτυο, τα πολύ καλύτερα αυτοκίνητα,  και τις βελτιώσεις στα δρομολόγια των ΚΤΕΛ δεν υπάρχει λόγος πλέον η Πελοπόννησος να είναι διαιρεμένη. 

Ο νομός Αιτωλοακαρνανίας  μπορεί άνετα να ενταχθεί στην περιφέρεια Ηπείρου (οι αποστάσεις από Γιάννενα είναι αστείες με την Ιόνια Οδό) η οποία θα μπορούσε να μετονομαστεί σε "Περιφέρεια Ηπείρου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας", μιας και λόγω της μακρόστενης μορφής της Στερεάς Ελλάδας και της κακής οδικής σύνδεσης δε θα μπορούσε να πάει στην περιφέρεια ανατολικής στερεάς.